We onderzochten coronaclichés in de media: juist nu horen we “juist nu” meer dan ooit

Deze uitdrukkingen kun je beter vermijden in je communicatiestrategie

De uitspraak ‘juist nu’ wordt achteloos tussen zinnen gepropt en ‘Tja, het zijn gekke tijden…’ is inmiddels de standaard afsluiting van elk gesprek, meestal geëscorteerd door een aantal diepe zuchten. We besloten onze eigen nieuwsdatabase te gebruiken om dit effect te onderzoeken in de media. Het resultaat is een lijst clichés die je beter zoveel mogelijk kunt vermijden in de communicatie van jouw organisatie.

De zoekmachine van Smart.pr brengt elke dag het nieuws in Nederland en België in kaart. Onze lieftallige klanten – de top PR- en communicatieprofessionals van de Benelux – gebruiken deze dagelijks in hun mediastrategie. We gooiden er wat termen in…

Coronavirus

Laten we om warm te draaien beginnen met het woord van het jaar 2020. Het woord ‘coronavirus’ werd vanaf 2014 zelden tot nooit gebruikt in de Nederlandstalige media (tot zover gaat onze zoekmachine terug), totdat dit jaar aanbrak. Dat zal niemand verbazen. Uit het niets duikt het in januari 754 keer op, in februari wordt dat 3.655 keer en in maart 18.878 keer. In april zien we het woord al 9.077 keer en we zijn al over de helft van de maand, dus mogelijk neemt het wat af.

Een staafdiagram van aantal keer dat onze zoekmachine het woord “coronavirus” tegenkomt in Nederlandse en Belgische media. Op de x-as de jaren in maanden en op de y-as het aantal keer dat het woord is gevonden.

Het woord ‘coronacrisis’ is daarentegen bezig aan een opmars: in februari zien we het slechts 94 keer, in maart 6.088 keer en in april nu al 6.821 keer. De crisis lijkt aan te zwellen.

Het aantal keer dat onze zoekmachine het woord “coronacrisis” tegenkomt in Nederlandse en Belgische media. Op de x-as de jaren in maanden en op de y-as het aantal keer dat het woord is gevonden.

Ok, we zijn warmgedraaid, laten we er nu eens wat van de woorden in gooien die ons momenteel om de oren vliegen…

Gekke tijden in deze bizarre tijd

Voor 2020, kwamen de termen ‘gekke’ en ‘tijd’ niet bijzonder vaak naast elkaar voor in de media. Verrassend, want de media proberen ons continu te laten geloven dat deze tijd toch wel heel anders is dan de tijd ervoor; het is een essentie van nieuws. Wellicht is het een dermate groot cliché dat media het vermijden. Maar in deze gekke tijd is het opeens geoorloofd. In februari vonden we de woorden ‘gekke’ en ‘tijd’ of ‘tijden’ twee keer terug in onze zoekmachine en in maart duikt het opeens 32 keer op. In de eerste 20 dagen van april zien we de combinatie al 37 keer; de tijden lijken nog iets gekker te worden.

Het aantal keer dat onze zoekmachine de woorden “gekke tijd” of de versie in meervoud “gekke tijden” tegenkomt in Nederlandse en Belgische media. Op de x-as de jaren in maanden en op de y-as het aantal keer dat de woordcombinatie is gevonden.

Het is ook een gekke tijd want we lazen nog nooit zo vaak '“alles is anders”. In maart lazen we het in 18 artikelen en in april tot nu toe al in 20. Tijden veranderen blijkbaar, om er ook nog maar een gevestigd cliché bij te gooien, we zijn nu toch bezig…

Het aantal keer dat onze zoekmachine de woorden “alles is anders” in die volgorde tegenkomt in Nederlandse en Belgische media. Op de x-as de jaren in maanden en op de y-as het aantal keer dat de woordcombinatie is gevonden.

We zien ook een record aantal keer het woord ‘bizar’. In de maand maart is het meer genoemd dan we ooit hebben gezien. Hierbij moeten we wel even de kanttekening maken dat onze nieuwsdatabase slechts teruggaat tot 2014. Maargoed, best bizar toch? Naja, niet dus, want het is inderdaad een vrij bizarre tijd, maar in je communicatie hoef je dat niet continu aan te geven. Om te voorkomen dat je precies zo klinkt als iedereen kun je ook op zoek gaan naar originelere formuleringen om de absurditeit van deze periode aan te geven.

Het aantal keer dat onze zoekmachine het woord “bizar” tegenkomt in Nederlandse en Belgische media. Op de x-as de jaren in maanden en op de y-as het aantal keer dat het woord is gevonden.

De woordengroep ‘in deze tijd’ of ‘in deze tijden’ komen we in deze tijd ook meer dan ooit tegen in de media. Waar we het door de jaren heen ongeveer 100 keer per maand zien, komen we het in maart maar liefst 536 keer tegen en in april al 594 keer.

Het aantal keer dat onze zoekmachine de woorden “in deze tijd” in die volgorde tegenkomt in Nederlandse en Belgische media. Op de x-as de jaren in maanden en op de y-as het aantal keer dat de woordcombinatie is gevonden.

Zet er ‘corona’ achter en je hebt een dooddoener die eigenlijk begin maart al niet meer kon. Maargoed, in april kwamen we ‘in deze tijd van corona’ alsnog in 42 artikelen tegen.

Het aantal keer dat onze zoekmachine de woorden “in deze tijd van corona” tegenkomt in Nederlandse en Belgische media. Op de x-as de jaren in maanden en op de y-as het aantal keer dat de woordcombinatie is gevonden.

De obsessie met deze tijd is bij uitstek te zien bij de meest uitgewrongen cliché van deze tijd: ‘juist nu’ – of moet ik zeggen het meest uitgewrongen cliché van deze gekke tijd? Laten we daar eens naar kijken.

Juist nu even niet

Het aantal keer dat onze zoekmachine de woorden “juist nu” in die volgorde tegenkomt in Nederlandse en Belgische media. Op de x-as de jaren in maanden en op de y-as het aantal keer dat de woordcombinatie is gevonden.

Dat juist nu ‘juist nu’ buitengewoon veel wordt neergepend door de media is geen verrassing, maar de vraag rijst juist nu of we juist nu niet al een beetje klaar zijn met ‘juist nu’. Het antwoord is nee: tenminste, wij wel, maar juist nu wordt ‘juist nu’ bijzonder veel gebruikt in de media. In februari komen we ‘juist nu’ 53 keer tegen, in maart opeens 383 keer en in april nu al 373 keer, en de maand april heeft nog negen dagen te gaan. Hetzelfde geldt overigens voor ‘zeker nu’: 117 keer in februari, 252 keer in maart en al 193 keer in april.

En zijn het dan alleen de achterafblogjes waar we het tegenkomen? Nee, zeker niet, in maart waren de koplopers De Volkskrant met 33 keer, de NRC met 30 keer en De Telegraaf met 26 keer.

Saillant detail: vlak voor de crisis, in de maand december van 2019, komen we ‘juist nu’ het minst tegen van alle maanden sinds 2014 (onze zoekmachine gaat niet verder terug), slechts 12 keer. We horen je nu denken: zou in die maand de uitspraak ‘nu even niet’ dan hoogtij hebben gevierd? Het antwoord is wederom nee, ook deze woordengroep wordt in de maanden maart en april meer dan ooit gebruikt. We doen juist nu natuurlijk ook veel dingen even niet.

Het aantal keer dat onze zoekmachine de woorden “nu even niet” tegenkomt in Nederlandse en Belgische media. Op de x-as de jaren in maanden en op de y-as het aantal keer dat de woordcombinatie is gevonden.

Anderhalvemetersamenleving

Laten we om af te sluiten ook nog even een nieuw coronawoord erin gooien. De bekendste is flink gepromoot door minister president Rutte: de anderhalvemetersamenleving. Het kakelverse woord werd voor de maand april begon nog nooit genoemd in de media en tot nu toe zagen we het al 103 keer. Bij Van Dale verwachten ze nu al dat het in het woordenboek zal eindigen.

Het aantal keer dat onze zoekmachine het woord “anderhalvemetersamenleving” tegenkomt in Nederlandse en Belgische media. Op de x-as de jaren in maanden en op de y-as het aantal keer dat de woordcombinatie is gevonden.

We hopen dat dit je enigszins helpt bij het opstellen van je volgende persbericht, of dat het op zijn minst vermakelijk was. Wil je opvallen met je communicatie? Gebruik dan andere woorden dan bovenstaande platitudes. Een eigen stem hebben en origineel klinken is nog nooit zo belangrijk geweest – we zouden bijna ‘juist nu’ zeggen. Heb je termen die we even voor je in onze zoekmachine moeten gooien? We horen het graag. Ook als je zelf een keer met de zoekmachine wilt spelen of benieuwd bent hoe het jou kan helpen in je communicatiestrategie, we laten het graag zien.

Kleine disclaimer: dit onderzoek is natuurlijk totaal niet wetenschappelijk. Wij hebben slechts wat termen in onze zoekmachine gegooid ter leering ende vermaeck.