Een definitieve generatiekloof: Gen Z gaat van z’n lang zal ze leven geen traditionele media gebruiken

Wist je dat Gen Z liever TikTok gebruikt als zoekmachine dan Google? Het mediagebruik verandert in rap tempo, en traditionele media lijken definitief op hun retour. We lazen de Mediamonitor 2023 en presenteren de belangrijkste bevindingen.

De kloof in het mediagebruik tussen generaties wordt steeds groter. Uit de Mediamonitor 2023 blijkt dat het gebruik van traditionele media - televisie, radio en papieren dagbladen - weer verder daalt. Jongere generaties maken vooral gebruik van sociale media, ook voor nieuws. We zien daarbij in het geval van lineaire televisiezenders dat het gebruik niet toeneemt als de gebruiker ouder wordt. Dat jongeren steeds minder gebruik maken van traditionele media is dan ook geen leeftijdseffect, maar een generatiekloof.

Dagbladen

Waar in 2012 nog een derde van de Nederlanders werd bereikt door een landelijk papieren dagblad, is dat anno 2022 gedaald naar 16 procent. Het bereik van de regionale dagbladen komt daar met 14 procent dicht in de buurt. De daling wordt voor een deel gecompenseerd door het online bereik van de dagbladen. Het online bereik van dagbladmerken is inmiddels een procentpunt hoger dan het papieren bereik. 

Online nieuws

Onder online nieuwsmedia verstaan we verschillende Nederlandse nieuwswebsites of -apps, van zowel de dagbladmerken als nieuwsites als nos.nl, NU.nl en rtlnieuws.nl. De online nieuwsmedia bereiken in het eerste kwartaal 2022 gemiddeld op een dag 50,5 procent van de Nederlanders van 13 jaar en ouder. Het gemiddeld dagbereik van de gemeten nieuwsmedia ligt hiermee iets lager dan in 2021, met de kanttekening dat de peiling toen werd gehouden midden in een lockdownwinter.

Smartphone

De smartphone is het belangrijkste apparaat voor toegang tot online nieuwsmedia. Driekwart van de tijd die wordt besteed aan online nieuwsmedia is via een smartphone. Hierin zijn sterke verschillen per leeftijdsgroep. Voor Gen Z is dit aandeel 94 procent!

Sociale media

Meer dan de helft (58 procent) van de Nederlanders gebruikt wekelijks sociale media als nieuwsbron. Ook hier is het verschil tussen leeftijdsgroepen groot. In de leeftijdsgroep 18-24 jarigen is het gebruik van Instagram voor nieuws een stuk hoger dan gemiddeld en bovendien het meest gebruikt in deze leeftijdsgroep. Bij andere leeftijdsgroepen is Facebook het meest gebruikt. TikTok en Snapchat zijn vooral voor jongvolwassenen van belang, bij de andere leeftijdsgroepen is het gebruik van TikTok voor nieuws minimaal. Het gebruik van Whatsapp en YouTube voor nieuws varieert weinig tussen de leeftijdsgroepen. 

Marktaandeel

Op de televisiemarkt hebben de drie grootste spelers, de NPO, RTL en Talpa Network, samen 78 procent van de markt in handen. Ook op de radiomarkt domineren de NPO en Talpa, naast DPG Media. In 2022 hebben ze samen 75 procent van de radiomarkt in bezit. Op de verschillende mediamarkten tezamen is de NPO al jaren de grootste aanbieder. Zo heeft de NPO het grootste marktaandeel op de televisie- en radiomarkt en is NOS.nl al een aantal jaar het meest gebruikte nieuwsplatform.

Inkomsten

Inkomsten uit nieuwsmedia-abonnementen dalen door de afname van printabonnees. Hoewel het aantal digitale abonnementen op nieuwsmedia in de afgelopen jaren sterk toenam, komt het overgrote deel van de inkomsten van de uitgevers nog altijd uit de abonnementen op papier. Van de totale omzet van Nederlandse uitgevers is 87 procent afkomstig uit print en hybride abonnementen. De totale omzet uit de lezersmarkt is dit jaar voor het eerst gedaald door de afname van omzet uit printabonnementen. De nieuwsuitgevers staan dus voor de uitdaging voldoende inkomsten te genereren uit hun digitale transformatie. 

Toekomst

Jongeren maken vooral gebruik van sociale media, ook voor nieuws. Op sociale media zijn de professionele nieuwsmedia aanwezig, maar ook allerlei andere bronnen die niet tot stand komen met inachtneming van journalistieke normen en waarden. Het Commissariaat voor de Media spreekt de vrees uit dat jongeren op sociale media onvoldoende in aanraking komen met kwaliteitsnieuws en professionele journalistiek, en daardoor geen vertrouwen opbouwen met professionele nieuwsmerken. 

Photo by Wyron A via Unsplash